Bir Tekinalp özgeçmişi(1)
1883 yılında doğan Tekinalp, yaşamının büyük bir kısmını İstanbul ve Selanik gibi ulusçuluk akımlarının adeta merkezinde geçirmiştir. Musevi bir ailenin çocuğudur.
Selanik Yahudi Öğretmen Okulu’nda hahamlık öğrenimi almış, bu okuldan mezun olmuş fakat bu görevi resmi bir şekilde icra etmemiştir. Din eğitimi sonrasında Hukuk eğitimi de aldı.
1905 yılında sonradan Yeni Asır ismini alacak olan Asır gazetesinde yazmaya başladı. Beş yıl boyunca bu gazetede yazar ve yazı işleri müdürü olarak görev yaptı. Yine aynı yıl Osmanlıcayı Yayma Derneği’ni kurdu.
1907 yılında masonik faaliyetlere katıldı. 1909 yılında Hamburg’da yapılan Dünya Siyonist Kongresi’ne Selanik delegesi olarak katıldı. Bu kongrede öne sürülen Filistin’de bir Musevi devleti kurma fikrine karşı çıktı, bunun yerine Yahudilerin Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli bölgelerine yerleştirilerek oralarda yaşatılması gerektiğini söyledi.
1908 yılından itibaren İttihat ve Terakki Cemiyeti’nde aktif olan Tekinalp, Jön Türk Devrimi içinde günlüklerinde “anayasa için barışçı bir devrim” diye bahsetti. 1908 yılından itibaren İttihat ve Terakki içinde aktif olmasına rağmen, cemiyetin karar alma mekanizmalarında yer alamamıştır.
Selanik, Tekinalp üzerinde önemli derecede etkisi olan bir şehirdir. Bu şehirdeki yaşantısı Yunanistan işgalinden sonra sona ermiş, 1912 yılının sonlarında İstanbul’a yerleşmiştir.
İstanbul’da asıl iş olarak tütün ihracatçılığı yaparken, ek iş olarak da İstanbul Üniversitesi’nde hukuk ve siyasal iktisat dersleri vermiştir.
İstanbul’da bulunduğu süre içerisinde düşünsel aktivitelerin müdavimi olmuştur. Etkinlik ortamlarında Ziya Gökalp ve Celal Sahir gibi önde gelen isimlerle tanışmıştır.
Yine İstanbul yıllarında Türk Yurdu, Türk Derneği ve Yeni Mecmua gibi dergilerde yazılar yazdı. Birinci Dünya Savaşı sırasında haftalık ekonomi dergisi İktisat Mecmuası’nı çıkardı ve savaşın sonuna kadar bu derginin başyazarlığını yaptı. Ayrıca yine savaş döneminde Türk Birliği adlı başka bir dernek daha kurdu. 1928 yılında Milli Hars Birliği derneğinin kurucu üyesi olurken 1934’te bu sefer Türk Kültür Cemiyeti’ni kurmuştur.
“Moiz Kohen” ismini savaşın sonuna kadar kullanırken, savaşın bitiminden itibaren ateşli bir Kemalist olarak “Munis Tekinalp” ismini almıştır.
Ateşli Kemalistliği ve rejime olan sadakati kendisini 1942 yılında konulan Varlık Vergisi sırasında da göstermiş, kendisi çok büyük zarar görmesine rağmen Cumhuriyet Halk Partisi’ne karşı açık veya kapalı bir eleştiri getirmemiştir.
Tekinalp’in hazırlayıp dağıttığı On Emir(2) yazarın görüşlerinin net bir şekilde açığa vurulmuş şeklidir.
Tekinalp’in, kendisini Türkçülüğe adaması, bu yönde yazılar yazması ve sivil toplumcu faaliyetlerde bulunması, Tekinalp’e Türk Dil Kurumu üyeliği kazandırmıştır.
Son yıllarını Nice şehrinde geçiren Tekinalp 1961 yılında öldü ve Nice Yahudi Mezarlığı’na defnedildi.
-----------------------------------------------------------------
(1) Munis TEKİNALP hakkında sade ve kronolojik bilgiye ulaşmak için şu internet adreslerinden faydalanılabilir: biyografi.net, tr.wikipedia.org/wiki/Munis_Tekinalp, bibilgi.com/Munis-Tekinalp
(2) 1.İsimlerini Türkleştir; 2.Türkçe konuş; 3.Havralarda duaların hiç olmazsa bir kısmını Türkçe oku; 4.Mekteplerini Türkleştir; 5.Çocuklarını memleket mekteplerine gönder; 6.Memleket işlerine karış; 7.Türklerle ilişki içinde ol; 8.Cemaat ruhunu kökünden sök; 9.Milli İktisat sahasında vazifeni yap; 10.Haklarını bil
1883 yılında doğan Tekinalp, yaşamının büyük bir kısmını İstanbul ve Selanik gibi ulusçuluk akımlarının adeta merkezinde geçirmiştir. Musevi bir ailenin çocuğudur.
Selanik Yahudi Öğretmen Okulu’nda hahamlık öğrenimi almış, bu okuldan mezun olmuş fakat bu görevi resmi bir şekilde icra etmemiştir. Din eğitimi sonrasında Hukuk eğitimi de aldı.
1905 yılında sonradan Yeni Asır ismini alacak olan Asır gazetesinde yazmaya başladı. Beş yıl boyunca bu gazetede yazar ve yazı işleri müdürü olarak görev yaptı. Yine aynı yıl Osmanlıcayı Yayma Derneği’ni kurdu.
1907 yılında masonik faaliyetlere katıldı. 1909 yılında Hamburg’da yapılan Dünya Siyonist Kongresi’ne Selanik delegesi olarak katıldı. Bu kongrede öne sürülen Filistin’de bir Musevi devleti kurma fikrine karşı çıktı, bunun yerine Yahudilerin Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli bölgelerine yerleştirilerek oralarda yaşatılması gerektiğini söyledi.
1908 yılından itibaren İttihat ve Terakki Cemiyeti’nde aktif olan Tekinalp, Jön Türk Devrimi içinde günlüklerinde “anayasa için barışçı bir devrim” diye bahsetti. 1908 yılından itibaren İttihat ve Terakki içinde aktif olmasına rağmen, cemiyetin karar alma mekanizmalarında yer alamamıştır.
Selanik, Tekinalp üzerinde önemli derecede etkisi olan bir şehirdir. Bu şehirdeki yaşantısı Yunanistan işgalinden sonra sona ermiş, 1912 yılının sonlarında İstanbul’a yerleşmiştir.
İstanbul’da asıl iş olarak tütün ihracatçılığı yaparken, ek iş olarak da İstanbul Üniversitesi’nde hukuk ve siyasal iktisat dersleri vermiştir.
İstanbul’da bulunduğu süre içerisinde düşünsel aktivitelerin müdavimi olmuştur. Etkinlik ortamlarında Ziya Gökalp ve Celal Sahir gibi önde gelen isimlerle tanışmıştır.
Yine İstanbul yıllarında Türk Yurdu, Türk Derneği ve Yeni Mecmua gibi dergilerde yazılar yazdı. Birinci Dünya Savaşı sırasında haftalık ekonomi dergisi İktisat Mecmuası’nı çıkardı ve savaşın sonuna kadar bu derginin başyazarlığını yaptı. Ayrıca yine savaş döneminde Türk Birliği adlı başka bir dernek daha kurdu. 1928 yılında Milli Hars Birliği derneğinin kurucu üyesi olurken 1934’te bu sefer Türk Kültür Cemiyeti’ni kurmuştur.
“Moiz Kohen” ismini savaşın sonuna kadar kullanırken, savaşın bitiminden itibaren ateşli bir Kemalist olarak “Munis Tekinalp” ismini almıştır.
Ateşli Kemalistliği ve rejime olan sadakati kendisini 1942 yılında konulan Varlık Vergisi sırasında da göstermiş, kendisi çok büyük zarar görmesine rağmen Cumhuriyet Halk Partisi’ne karşı açık veya kapalı bir eleştiri getirmemiştir.
Tekinalp’in hazırlayıp dağıttığı On Emir(2) yazarın görüşlerinin net bir şekilde açığa vurulmuş şeklidir.
Tekinalp’in, kendisini Türkçülüğe adaması, bu yönde yazılar yazması ve sivil toplumcu faaliyetlerde bulunması, Tekinalp’e Türk Dil Kurumu üyeliği kazandırmıştır.
Son yıllarını Nice şehrinde geçiren Tekinalp 1961 yılında öldü ve Nice Yahudi Mezarlığı’na defnedildi.
-----------------------------------------------------------------
(1) Munis TEKİNALP hakkında sade ve kronolojik bilgiye ulaşmak için şu internet adreslerinden faydalanılabilir: biyografi.net, tr.wikipedia.org/wiki/Munis_Tekinalp, bibilgi.com/Munis-Tekinalp
(2) 1.İsimlerini Türkleştir; 2.Türkçe konuş; 3.Havralarda duaların hiç olmazsa bir kısmını Türkçe oku; 4.Mekteplerini Türkleştir; 5.Çocuklarını memleket mekteplerine gönder; 6.Memleket işlerine karış; 7.Türklerle ilişki içinde ol; 8.Cemaat ruhunu kökünden sök; 9.Milli İktisat sahasında vazifeni yap; 10.Haklarını bil
Fosforun zeka gelişimine katkısını sahil şeridine bakarak görebiliyoruz... Türkiye balık yesin!
(...)
Günü gelir çarh düzüne çevrilir,
Günü gelir hesabınız görülür.
Günü gelir sualiniz sorulur :
Beyler bu vatana nasıl kıydınız?
N.Hikmet
Concierto de Aranjuez
(...)
Günü gelir çarh düzüne çevrilir,
Günü gelir hesabınız görülür.
Günü gelir sualiniz sorulur :
Beyler bu vatana nasıl kıydınız?
N.Hikmet
Concierto de Aranjuez