Hemşin Kültüründe Şamanizmin İzleri

      Hemşin Kültüründe Şamanizmin İzleri

      Türkiye’de ,her gün yeni etnik oyunlar tertipleniyor.özellikle Rize’nin Hemşin bölgesi ve kültürü üzerinde; dış bağlantılı bazı çevreler yeni senaryolar çiziyor.

      Türk kültürünün bir parçası olan Hemşinlilerin Kültürü’nde Ortaasya kaynaklı birçok Şamanist inancın izlerine rastlarız.göze çarpan bu Şamanist kaynaklı inançlar:Sayı kurmak(ölünün Başında meziyetlerini anlatarak ağlamak) Ölünün mezarına yiyecek ve su koymak ve Hemşin’in köy ve yaylarında uygulanan’’Ablik- bublik-Babra-bubrik’’ denen güneş duası günümüze kadar devam Müslümanlaşmış Kuman Kıpçak Türklerinin bir izi olarak Hemşin kültüründe halen yaşıyan Şamanist inançlardır.

      Hemşin kültürü içindeki diğer Şamanist öğeler Anadolu’nun pek çok yerinde olduğu gibi, bölgedeki pek çok evin kapsına asılan koç boynuzu ile ilgili olarak Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi'nden öğretim üyesi Dr. Hikmet Öksüz 18 Mayıs 2009 tarihli Milliyet Gazetesi'nde "koç boynuzunun Türk töresinde gücü, hâkimiyeti sembolize ettiğini ve düşmana karşı bir güç gösterisi olduğunu belirtmiştir. Remzi Yılmaz da "Hemşin'in Tarihi Köklerine Doğru" adlı kitabının 161. sayfasında koç boynuzunun kötülüklerden uzaklaşmak anlamı içerdiğini belirtmektedir. Bunun yanında koç boynuzu tarihsel açıdan ele Akkoyunlular ile ilgili olduğu ifade edilmektedir. Ali Gündüz "Hemşinliler Dil Tarih Kültür" adlı kitabının 130. sayfasında geyik boynuzunun ise gücü sembolize ettiğini belirtmiştir.

      Bölgedeki konaklarda koç boynuzundan başka geyik boynuzuna da yer verilmiş bulunmaktadır. Şenyuva (Çinçiva) Köyü Köseoğlu konağındaki geyik boynuzu ve Yukarı Çamlıca (Yukarı Vice - Vice-i Ulya Köyü) Mahallesi Reyhanoğlu (Hurşit Reyhan) Konağı'ndaki Rusya'dan getirilmiş olan geyik boynuzu buna örnek oluşturmaktadır.

      Hayat Ağacı
      Eski Türkler'de Şamanlık inanışından kaynaklanan ve Türk literatüründe dünyanın merkezi olarak kabul edilen, göğün yedinci katında, cennetin ortasında yer aldığı ifade edilen, birçok medeniyetin temelinde simgesel tema olarak kullanılan bu ağaç, bölgedeki konaklarda rastlanan bir diğer motiftir. Şamanizm'de ak kamlar gökyüzüne çıkarak aydınlık ruhlar için ayin düzenlerler. İşte ak kamların gökyüzüne bu çıkışlarında hayat ağacı bu görevi üstlenir. Hemşin ilçesinin Bilen (Tepan) Köyü'ndeki Dorukoğlu Konağı'nın (misafir odası) bölümündeki kapılarda bulunan bezemeler hayat ağacı motiflerine örnek teşkil eder. Gökle yeri birbirine bağlayan, göğün yedi kattan oluştuğunu anlatan bir öğe olarak nitelendirilebilecek olan hayat ağacı motiflerine Anadolu'daki diğer yapılarda rastlanabilmektedir. Divriği Ulu Camii, Erzurum Çifteminerali Medrese, Kasımiye Medresesi, Kudabad Sarayı çinileri, Kasımiye Medresesi, Yakutiye Medresesi, Kayseri Döner Kümbet hayat ağacı kullanımına rastlanan yerlerdir. Osmanlı sanatında da görülen bu motifler, daha çok halk sanatlarına özgü bir bezeme olarak kilim, halı ve diğer bazı eserlerde de günümüze değin kullanılmıştır.

      Şaman Yıldızı
      Bölgede uygulanana gelen şaman adetlerinin yansımasını mimaride de görebilmek mümkün olup, Yolkıyı (Küşüve) Köyü'ndeki Kozizoğlu Konağı'nın serenderinde bulunan şaman yıldızı motifi, bu zamana kadar ki tespitlerimiz doğrultusunda bölgede tek örnektir.

      Çeşitli yerlerdeki mimari eserlerde karşılaşılan şaman motifine Hemşin bölgesindeki konaklarda da karşılaşılmakta ancak kimi zaman bu simge mührü süleyman (davut yıldızı) ile karıştırılmaktadır. Her iki simge arasındaki fark şamanik sembolün sekiz köşeli mühr-ü süleyman motifinin ise altı köşeli oluşudur.

      Tuba Ağacı
      Hemşin bölgesindeki konaklar dışında camilerde sıkça rastlanan tuba (sidre) ağacı motifi nisan 2003 tasrihinde ilk sayısı yayımlanmış olan "Sanat ve Plastik Sanatlar Eğitimi Dergisi'ndeki" "Orta Çağ Türk Dünyasının İnanç ve Sanat İlişkisi" başlıklı yazıda hayat ağacı motifinin Kuranı Kerim'deki ismi şeklinde tanımlanmış olsa da hayat ağacının ayrılan bazı farklılıklara sahiptir. Hayat ağacından farklı olarak kökü yukarıda, dalları aşağıdadır. Cennette bulunduğuna inanılan bu ağaç, hayat ağacı gibi dinsel bir anlam içerir. Nitekim tuba ağacı ile ilgili olara Hz. Muhammet, bir hadisinde, cennette Sidre'de bulunan ve dalları bütün cenneti gölgeleyen bir ağaç bulunduğunu bildirir. Tuba ağacı ile ilgili sözlere gerek Yunus Emre gerekse de Muallim Naci de yer vermiştir. Yunus Emre'nin: "Salınır tuba dalları / Kuran hem dilleri" ve "Saye-i tubayı (tuba gölgesi) anmam nihalim (fidanım) var iken" sözleri bu kapsamda değerlendirilebilir.


      Hemşinliler üzerinde yalan ,yanlış Senaryolar çizenlere bu deliler en büyük cevaptır.Kimse yüzde,yüz Türk olan Hemşinlilerin kültürünü; eski batık kültürlere yamamaya kalkmasın,Hemşin kültürü içerisindeki Şamanist izler,Hemşinlilerin Türklüğüne Ve Orta Asya’dan gelen kök atalarına en büyük cevap niteliğindedir.

      mevzuvatan.com/yazar/3578-hems…an=4&puan_submit=Puan+Ver
      Ben Değil Biz Varız
      Naci KOBAL 2000

      Mesaj 1 defa düzenlendi, son düzenleyen “Kuku” ().