SARIKAMIŞ ŞEHİTLERİ ;

1.dünya Savaşı , Kafkas Cephesinde , Ruslara karşı Sarıkamış Harekatı olarak tarihe geçecek ,harekatı Başkumandan vekili ENVER PAŞA 22.ARALIK .1914 günü başlattı.
aldırı harekatı bizzat Türk orduları Başkumandanı Enver Paşa tarafından, iyi bir hazırlıktan sonra Rusları gafil avlamak için yine büyük bir gizlilik içinde yığınak yapılmış ve hücum hareketi başlamıştı. Sarıkamış''ta bir kolordumuz, Ruslara taarruza geçtiği zaman bu bölgede soğuğa mağlup olmuş ve mevcudunun üçte ikisini şehit vermişti. Felaket sanıldığından da korkunçtu. Türk ordularının son derece iyi hazırlanmış, bir bölümü soğuğa kurban verilmişti. Sarıkamış felaketi sonrasında da bütün Doğu Anadolu''nun ve Doğu Karadeniz''in sahil şeridi Rus ordularının istilasına uğramıştı.“90. yılda 90 bin şehit anılıyor.” Adıyla ilk defa geçen yıl 25-26 aralık 2004 de Kalp cerrahı Bingür Sönmez tarafından başlatılan “Sarıkamış Şehitleri”ni anma etkinliği bundan böyle 26 Aralık Sarıkamış şehitleri anma günü olarak anılacaktır.


Sarıkamış önü meşe
Urus hep yaktı ateşe
Bizi kodun eli bağlı
Nireye gittin Enver Paşa?
Soğanlı''da soğan olur,
Kar tipisi boğan olur
Urusu bozgun görenler
Anasından doğan olur.
İbrişimin kozaları
Batsın Avşar kazaları
Sarıkamış''ta kırıldı
Gonca gülün tezeleri


SARIKAMIŞ ALTIN BULAK
SOĞANLI''YI BİZ NE BİLEK
BİZİM OĞLAN BÖYLE GEZER
AĞLI ZIBIN KISA YELEK
ÇADIRLAR DAĞA KURULDU
HÜCUM BORUSU ÇALINDI
BİR SARIKAMIŞ UĞRUNDA
DOKSANBİN FİDAN KIRILDI.

Bu millet için canlarını feda eden isimsiz şehitlerimizi saygıyla ve minnetle anıyoruz.

Kaynak 1 Semerkand dergisi -2000
2 kars.gov.tr (Kars Valiligi sayfas1)

Haklısın can , analiz yapmaya başlarsak en azından Enver Paşaların idareyi ele aldığı 1908 Meşrutiyetten başlamalıyız. Hani Balkan yenilgisindeki hatalar , Hani Trablusgarp savaşı , hani 1.Dünya savaşına aniden girişimiz ,Vatanımız dışındaki cephelere de hatırı sayılır kuvvet göndermemiz.Yani analizden senteze ulaşmamız hayli uzun sürecek gibi. Tarihi 90 yıl sonra yargılamamız sağlıklı olmaz,ama şehitlerimizi rahmetle anmalıyız.O günün koşulları nedeni ile yapılan siyasi hatalar sonucunda Almanlar ile ittifak eden Osmanlı İmparatorluğu, Anadolu’nun nüfusunun 12 milyon olduğu gün binlerce evladını Kafkasların kapısı olarak isimlendirilen Sarıkamış’a ulaşmak için Allahuekber ve Soğanlı Dağları’nda şehit vermiştir. Sarıkamış olmasaydı Çanakkale olmazdı, Çanakkale olmasaydı belki de Mustafa Kemal olmazdı. Sarıkamış Felaketi bu tür ders alınacak belli başlı yenilgilerdendir. Sarıkamış Harekâtı, her türlü imkânsızlıklar içinde, kırık bir ümidi gerçekleştirmeye yönelik, sonu hazinle biten bir harekâttır... Bu harekâtta askerimiz Rus’tan çok tabiat ile mücadele etmiştir. Bu topraklarda yaşayan herkesin ya bir akrabası ya da bir yakını bu harekâttan etkilenmiştir. Binlerce şehit kâh Ruslarla çarpışarak kâh iklimle, karakışla, imkânsızlıklarla mücadele ederek vatanı savunmaya çalışmıştır.Ruhları şad olsun.

Aşağdıa adı geçen Ziya Bey ; 1877 Artvin Yusufeli ,aşağı Hod köyünde doğmuştur…Çeşitli görevlerden sonra ….. 29 Kasım 1914 de Gez Köyünde konuşlu 83.Alay Komutanı ( Binbaşı Ziya Bey) Sarıkamış harekatına katıldı.30 ocak 1915 de 6 yıl sürecek esaret hayatı başladı.Aşağıdaki bölümler Ziya Beyin Vatan a dönüşünü anlatmakta, bizim YÖRELERİMİZ hakkında ö dönemlere ait kısa bilgiler bulunmaktadır .

.....(BAKÜ DEN) YENİDEN YOLA ÇIKIŞ (AĞUSTOS-1920)

Bakü deki son günlerimizde petrol tesisleri ,deniz hamamları ve Mehmet Ali isimli bir dişçiyi ziyaret ettik.Altı yıllık esarette çektiklerimiz yetmiş olmalı ki bu defa yola çıkışta bir engelle karşılaşmadık.Bakü ye yeniden gelmiş birkaç arkadaşla trene atladık ,elimizde Rus rublesi vardı ve değeri çok düşmüştü.Bunları değerlendirmek için Bakü de bizim tüccarların yardımı ile 14.000 rubleye kırmızı,eski bir halı seccade aldım.Bu seccade bizim paramızla bir altın tutuyordu.Akstafa Köprüsünden Gürcistan a geçerken eşyalarımızı muayene eden Ruslar bu seccadeyi tüccar eşyası saymayarak ses çıkarmadılar.Zaten Bakü de Rusların bir seccade götürülmesine izin verdikleri söylenmişti.
Sıkı bir kontrolden sonra Gürcistana geçtik.Her yerde güçlük çıkarmaktan geri kalmıyorlardı.Tiflis te Türk Hükümetini temsil eden Avrupalı birisiyle görüştük.Belki rahat gitmemize bir yardımı olur diye düşünmüştük.Nazik , kibar olan bu zat elinden gelen gayreti gösterdi.Ama ne yazık ki kayda değer bir faydası olmadı.
TİFLİS
güzel ,mamur ve büyük bir şehirdi.Ortasından Kur”a (Aras nehrinin kolu) nehri akıyordu.Nehrin sağ sahili duvar gibi dik yamaçlı olduğu için yamacın üstündeki semtlere düzenli merdivenlerle ,bir yerde de asansörle çıkılıyordu.BAKÜ bölgesi kıraç dağlardan ve bozkırlardan ibaretti.Halbuki Tiflis ve civarı öyle değildi.Arazi arızalı ,fakat her çeşit ağaçlar ve yeşilliklerle kaplıydı.Trenimiz cennet gibi güzel yerlerden ,viyadüklerden ve korkunç yarmalardan geçerek Batum a vardı.Güzergah boyunca birçok yerlerde Bakü den Batuma kadar akıtılan petrol borularını gördük.
BATUM
Karadenizin doğu kıyısında olun bu şehir öbür Rus şehirleri gibi mamur ve düzenli bir şehirdi.Hele şehrin doğu yamaçları cennetten farksızdı.Burada yalan olmasın iki metre uzunluğunda ve yarım metre eninde yapraklar gördüm.Sıcak iklimlerde yetişen bu bitginin adını bilemiyorum.İlk olarak plajı burada gördüm.Yaklaşık 500 metre uzunluğunda ve 100 metre genişliğindeki bu şirin ,büyük bir parkın yanında bulunan plajda kadınlı erkekli insanlar kumsalda ve denizde eğlenip zevk ediyorlardı.Şurasını da kaydedeydim ki erkekler kadınlarla birlikte değilde ayrı ayrı yerlerde denize giriyorlardı.
Batum,Kafkas dağlarıyla kuzey rüzgarlarından korunduğu için çok sıcak ve yağmurludur.Yağmursuz gün yok gibidir.Batumda çay yetiştirilmekte olduğu herkesçe bilinmektedir.Halkının büyük bir çoğunluğu Müslüman Gürcü dür.Ermeni ,Rum,Türk ve Rus nüfusuda epeyce vardır.Bizim Yakın sahil halkının (Karadeniz sahilinin) bura ile birçok iş bağlantısı vardır.
Batuma vardığımız zaman Müslüman Gürcü ileri gelenlerinden ,ordaki İslam cemaati reisi olan bir kişi bizi bir hafta kadar ikamet ettirdi.Bu saygıdeğer kişi Sancakbeyzadelerden Ahmet ve Mehmet Bey kardeşlerin amcasıydı.Batumda bir hafta kalmamız yurdumuza gidecek vasıtanın belli olması içindi.Nihayet RİZE ye gidecek bir motor bulundu.Baküden aldığım halı seccadeyi memurların elinden Sancakbeyzadenin yardımıyla zor kurtardım.Motora bindik ve güzel vatan parçası RİZE ye doğru yola çıktık.Yolda gelirken fırtınaya tutulduk.Deniz tutmaya başladı ,midem bulandı ,rengim de kaçmış olmalıki motor kaptanının işaretiyle yüksek bir yere çıktım, yüzümü motorun gittiği yöne doğru çevirdim.Serin deniz rüzgarı deniz tutmasını engelledi,mide bulantımı azılttı.
[B]RİZE[/B]
Rize de bir alay vardı.Bizim esaretten kurtularak Batum üzerinden Rizeye gelen subayları olduğumuz öğrenilince bizleri subay gazinosuna götürdüler.Orada kaldığımız üç dört gün içerisinde bizi misafir etti ,yatak ve yiyecek parası almadılar.Burada bize en çok iyiliği dokunan 83. cü alay da iken makineli tüfek teğmeni ,bu Alayda da bölük komutanı olan Elazığlı Ömer Naim idi.
TRABZON
Buradan yine bir motorla yola çıktık.21 Ağustos 1336(1920) da Trabzona vardık.Trabzon da 3.Fırka(Tümen) vardı.Tümen komutanı da hemşehrimiz RÜŞTÜ PAŞA idi.Kendisine esaret hayatımızla ilgili bilgi verdik.Bizi kaledeki askeri misafirhaneye yerleştirdiler.
Nuri Bey Trabzonda fazla kalmak niyetinde değildi.Bir vapur bulup hemen İstanbula gitmek istiyordu.Rize ve Trabzonda kaldığımız süre içerisinde subaylar içerisinde de Bolşevik olma temayülünde olanları sezdik.O sırada Şark Cephesi Komutanı KAZİM KARABEKİR PAŞA Bolşevikler hakkında araştırma yapmak ve rejimin hüküm sürdüğü AZERBAYCAN dabu rejimin kaydettiği gelişmeleri gözleriyle görmek üzere bir heyet yola çıkarmıştı.O günlerde bu heyet Tarbzonda bulunuyordu.Sınıf arkadaşlarımızdan Harputlu Arif ,Şükrü , Gezköylü İsmail ve Dursunoğlu Cevat heyet mensuplarıydılar.Bunların zihinlerini açtık, Bakü de maskeli Bolşevik olan Mehmet Emin ile gizli görüşmelerini söyledik.
Bolşevik düşmanı olan arkadaşım Nuri Bey “Tam sırasıdır ,Bolşevikler hakkında bir şey yazalım.Kazim Karabekir Paşa ya gönderelim” dedi ve hemen kaleme sarıldı.Bolşevikliğin kötülüklerini bildiren bir rapor yazdı.İkimiz imza ederek Tümen Komutanı na verdik,onun aracılığı ile Kazim Karabekir Paşa ya gönderdik.
Nuri Bey ve öbür arkadaşları iki gün sonra İstanbul a kalkan bir vapurla hareket ettiler.Ben de Şark Cephesine katılarak vatan mücadelesine oradan devam etmek istedim.Bir kaç gün sonra Nuri Bey den aldığım bir mektupta , onunda vapurdaki arkadaşlar uykuda iken onlara bir pusula bırakarak SAMSUN da karaya çıktığını ,Anadolu daki mücadeleye katılmak üzere ANKARA ya hareket ettiğini yazıyordu.
Trabzon da az bir müddet kaldım.Erzurum Müftüsü Sadık Efendiye bir telgraf çekerek ailemin durumunu sordum.Ondan aldığım kapalı ifadeli cevaptan ERZURUM da olduklarını anladım.RÜŞTÜ PAŞA dan izin alarak Erzurum a giden bir askeri kamyona bindim.Zor şartlar altında geçen yolculuğun birinci günü GÜMÜŞHANE “ye ,ikinci günü BAYBURT a , üçüncü günü de ERZURUM a vardım.

…….
* Tuğgeneral Ziya Yergök ün anıları SARIKAMIŞTAN ESARETE (1915-1920) : Hazırlayan SAMİ ÖNAL

Sarıkamış şehitleri unutulmadı
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, ''tarihten aldığı güçle, birlik ve beraberliğini koruduğu sürece vatanını içte ve dışta hiçbir gücün bölemeyeceğini bilen Türk Silahlı Kuvvetleri'nin, vatan topraklarının ebedi bekçisi olmanın engin gururunu taşıdığını'' belirtti.

Orgeneral Büyükanıt, ''Aziz şehitlerimiz, Atatürk ilke ve devrimleri doğrultusunda çağdaş uygarlık yolunda ilerlemekte olan laik ve demokratik Türkiye Cumhuriyeti'nin varlığına, Türk ulusunun birlik ve beraberliğine yönelen her türlü iç ve dış tehdide karşı bugün de verdiğimiz mücadelede; bize ilham kaynağı olmaya devam ediyorsunuz'' dedi.

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Büyükanıt, Sarıkamış Harekatı'nın 93. yılı dolayısıyla Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarına yayımladığı şehitleri anma mesajında, 22 Aralık 1914-15 Ocak 1915 tarihleri arasında yapılan ''Sarıkamış Harekatı''nda; milli ve manevi değerleri yüceltmek, vatan topraklarını müdafaa etmek, ulusun şeref ve namusunu korumak uğruna şehit düşen kahraman vatan evlatlarını bugün, şükran ve minnetle andıklarını belirtti. Şartların tüm olumsuzluğu karşısında sergilediği üstün cesaret, sabır ve metanetle düşmanının bile takdirini kazanan Mehmetçik'in, tarihte eşine rastlanmayan bir mücadele ortaya koyduğunu vurgulayan Orgeneral Büyükanıt, sert kış şartlarının düşmandan daha çok kayıp verdirdiği bu amansız mücadelede Mehmetçik'in, hiçbir mazeretin ardına saklanmaksızın, yurduna kastedenlerle kanının son damlasına kadar savaşma kararlılığını gözler önüne serdiğine, Ordu'nun, büyük kayıplar verdiğine, ancak vatan için çıkılan yoldan asla geri dönülmediğine işaret etti.

Orgeneral Büyükanıt, mesajında şunları kaydetti: ''Sarıkamış Harekatı, üstün bir cesaret ve feragat örneği olmasının yanında imkansızın mümkün kılınması için ortaya konan çaba ve örnek bir bağımsızlık tutkusuyla bizim için ayrı bir değer taşımaktadır. Bu gerçeği, verdiği mücadelelerle şanlı tarihinde pek çok defa örneklendirmiş olan kahraman ordumuz, aynı kararlılıkla yürütülen Kurtuluş Savaşı'nda da başarıya ulaşmasını bilmiştir. Tarihten aldığı güçle, birlik ve beraberliğini koruduğu sürece vatanını içte ve dışta hiçbir gücün bölemeyeceğini bilen Türk Silahlı Kuvvetleri, vatan topraklarının ebedi bekçisi olmanın engin gururunu taşımaktadır. Aziz Şehitlerimiz, Atatürk ilke ve devrimleri doğrultusunda çağdaş uygarlık yolunda ilerlemekte olan laik ve demokratik Türkiye Cumhuriyeti'nin varlığına, Türk ulusunun birlik ve beraberliğine yönelen her türlü iç ve dış tehdide karşı bugün de verdiğimiz mücadelede; bize ilham kaynağı olmaya devam ediyorsunuz. Sizlere minnet ve şükran duygularımızı iletirken Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk ile silah arkadaşlarını ve hayatlarını feda eden bütün şehitlerimizi rahmetle anar, tarihi boyunca ordusuna güvenerek ona en büyük desteği veren yüce Türk ulusuna en derin saygılarımı sunarım.''
ensonhaber.com/Gundem/100362/S…sehitleri-unutulmadi.html