Bilime ödül veren dünyanın en saygın kululuşu olan Alfred Nobel vakfının her sene bilimin altı dalında dağıttığı ödüllere baktığımızda 10901'den 2005'e kadar Türk ve Türkiye adına ödül alan isime raslamiyoruz.
Biz bu ödüllere layık bilim adamı yetiştiremiyoruz mu acaba?
NOBEL ÖDÜLÜ; Alm. Nobelpreis (m), Fr. Prix (m), Nobel, İng. Nobel Prize. İnsanlığın faydasına katkıda bulunacak çalışma yapmış kişilere, her sene, Alfred Bernhard Nobel Vakfından dağıtılan para. Nobel Mükâfâtı altı konuyu içine alır. Bunlar;
1) Fizyoloji veya tıp, 2) Fizik, 3) Edebiyât, 4) Kimyâ, 5) Barış, 6) Ekonomidir.
Mükâfâta lâyık kişiler, uygun otorite kuruluşlar tarafindan, karar mercilerine yazı ile bildirilir. Bu merciler, Fizik ve kimyâ konularında İsveç Kraliyet Akademisi; Fizyoloji ve tıp konularında Stockholm Karolinska Kraliyet Tip Cerrahi Enstitüsü; edebiyât konularında İsveç Akademisi; barış konularında Norveç Parlamentosundan bir komite; ekonomi konusunda da İsveç Kraliyet Bilimler Akademisidir. Mükâfâtlar, İsveç merkez bankasında bulunan 9.200.000 dolarlık Vakıf hesâbından ödenir. Mükâfâtlar para, altın, madalya, diploma şeklindedir. 1935 senesinde 42.000 dolar olan mükâfât 1976 senesinde 160.000 doları bulmuştur.
Nobel Vakfının kurucusu olan Alfred Bernhard Nobel, dinamiti ilk bulan İsveçli ilim adamıdır. 21 Ekim 1833 senesinde Stockholm'da dünyâya geldi ve 10 Aralık 1896'da İtalya'da öldü. İsveç'de öğrenimini yaptıktan sonra Rusya'da Petersburg'da (şimdiki ismi Leningrad) gençlere ders okuttu. 1859 senesinde burada torpido ve mayınlar üzerinde çalıştı. Bu senelerde nitrogliserin üzerinde çalışmaları oldu, fakat nitrogliserini kararlı bir şekilde muhâfaza edemediği için, Stockholm yakınındaki fabrikası havaya uçtu. Nitrogliserinin bu özelliğini kizelgurun (diyatome toprağı) ilâvesiyle ortadan kaldırınca "dinamit” ismini verdiği, taşıması kolay patlayıcı maddeyi bulmuş oldu. Nitrogliserinle pamuk karışımı akışkan jöle patlayıcıya da "patlayıcı jelatin” ismini verdi Nobel'in birçok buluşları arasında sentetik lastik ve deri ile sun'î ipek önemlidir. Nobel, dinamit üretiminden elde ettiği geliri, İsveç Merkez Bankasına yatırarak, ölümünden beş sene sonra, insanlığa hizmeti dokunan buluşlar yapan kişilere her sene dağıtılması için vasiyet etti.
Nobel mükâfâtına lâyık olacak kişilerin tekliflerinin o senenin 1 Şubat gününe kadar ilgili komitelere ulaşması gereklidir. Son karar günü 15 Kasım'dır. Mükâfâtlar 10 Aralık'ta dağıtılır. Mükâfâtlar, kişiye olabileceği gibi bir gruba da olabilir. Mükâfâtı kabul etmeyenlerin mükâfât tutarları tekrar vakfa yatırılır.
Ülkelere göre Nobel ödülü dağılımı:
1901 yılından 1992 yılına kadar Nobel mükâfâtına lâyık görülenlerin mensup oldukları ülkeler ve aldıkları mükâfâtların toplamı şöyledir:
ÜLKE ÖDÜL SAYISI
Amerika Birleşik Devletleri.. ........... ....209
İngiltere..................... ........... ........... ......78
Almanya........ ........... ........... ........... ......64
Fransa............ ........... ........... ........... ......49
İsveç.............. ........... ........... ........... ......30
Sovyetler Birliği........ ........... ........... ......16
İsviçre ........... ........... ........... ........... ......15
İtalya.. ........... ........... ........... ........... ......12
Hollanda........ ........... ........... ........... ......12
Danimarka..... ........... ........... ........... ......10
Avusturya...... ........... ........... ........... ........9
Belçika........... ........... ........... ........... ........8
Norveç........... ........... ........... ........... ........8
Japonya.......... ........... ........... ........... ........7
İrlanda (Kuzey İrlanda ile)............... ........6
İspanya.................................. ........... ........6
Kanada...................... ........... ........... ........6
Arjantin..................... ........... ........... ........5
Avustralya................. ........... ........... ........5
Güney Afrika Cumhûriyeti... ........... ........5
Çek Cumhûriyeti....... ........... ........... ........4
Hindistan................... ........... ........... ........3
Polonya.......... ........... ........... ........... ........3
Macaristan..... ........... ........... ........... ........3
Şili...... ........... ........... ........... ........... ........2
Çin Halk Cumhûriyeti........... ........... ........2
Yunanitan.... ........... ........... ........... ........2
İsrail... ........... ........... ........... ........... ........2
Mısır... ........... ........... ........... ........... ........2
Finlandiya...... ....................... ........... ........2
Guatemala............................. ........... ........2
Meksika......... ........... ........... ........... ........2
Tabiyeti olmayan....... ........... ........... ........2
Portekiz..................... ........... ........... ........1
Pakistan..................... ........... ........... ........1
İzlanda........... ........... ........... ........... ........1
Yugoslavya.... ........... ........... ........... ........1
Kolombiya..... ........... ........... ........... ........1
K. Vietnam.... ........... ........... ........... ........1
Arnavutluk................ ........... ........... ........1
Bulgaristan................ ........... ........... ........1
Korsika.......... ........... ........... ........... ........1
Nijerya........... ........... ........... ........... ........1
Tibet... .......... .......... ........... ........... ........1
Birmanya....... ........... ........... ........... ........1
Trinidad......... ........... ........... ........... ........1
Nobel mükâfâtını kazanan kişilerin birçoğu özellikle Amerika Birleşik Devletlerinde olduğu gibi, yaşadıkları ve vatandaşı olarak görüldükleri ülkelerde doğmadılar. 1940-1943 yılları arasında Nobel mükâfâtları İkinci Dünya Savaşı sebebiyle dağıtılmadı. Ayrıca bâzı yıllarda bir takım dallarda kimseye mükâfât verilmedi. Şimdiye kadar dağıtılan barış mükâfâtlarının 14'ü milletlerarası kuruluşlara verildi.
Biz bu ödüllere layık bilim adamı yetiştiremiyoruz mu acaba?
NOBEL ÖDÜLÜ; Alm. Nobelpreis (m), Fr. Prix (m), Nobel, İng. Nobel Prize. İnsanlığın faydasına katkıda bulunacak çalışma yapmış kişilere, her sene, Alfred Bernhard Nobel Vakfından dağıtılan para. Nobel Mükâfâtı altı konuyu içine alır. Bunlar;
1) Fizyoloji veya tıp, 2) Fizik, 3) Edebiyât, 4) Kimyâ, 5) Barış, 6) Ekonomidir.
Mükâfâta lâyık kişiler, uygun otorite kuruluşlar tarafindan, karar mercilerine yazı ile bildirilir. Bu merciler, Fizik ve kimyâ konularında İsveç Kraliyet Akademisi; Fizyoloji ve tıp konularında Stockholm Karolinska Kraliyet Tip Cerrahi Enstitüsü; edebiyât konularında İsveç Akademisi; barış konularında Norveç Parlamentosundan bir komite; ekonomi konusunda da İsveç Kraliyet Bilimler Akademisidir. Mükâfâtlar, İsveç merkez bankasında bulunan 9.200.000 dolarlık Vakıf hesâbından ödenir. Mükâfâtlar para, altın, madalya, diploma şeklindedir. 1935 senesinde 42.000 dolar olan mükâfât 1976 senesinde 160.000 doları bulmuştur.
Nobel Vakfının kurucusu olan Alfred Bernhard Nobel, dinamiti ilk bulan İsveçli ilim adamıdır. 21 Ekim 1833 senesinde Stockholm'da dünyâya geldi ve 10 Aralık 1896'da İtalya'da öldü. İsveç'de öğrenimini yaptıktan sonra Rusya'da Petersburg'da (şimdiki ismi Leningrad) gençlere ders okuttu. 1859 senesinde burada torpido ve mayınlar üzerinde çalıştı. Bu senelerde nitrogliserin üzerinde çalışmaları oldu, fakat nitrogliserini kararlı bir şekilde muhâfaza edemediği için, Stockholm yakınındaki fabrikası havaya uçtu. Nitrogliserinin bu özelliğini kizelgurun (diyatome toprağı) ilâvesiyle ortadan kaldırınca "dinamit” ismini verdiği, taşıması kolay patlayıcı maddeyi bulmuş oldu. Nitrogliserinle pamuk karışımı akışkan jöle patlayıcıya da "patlayıcı jelatin” ismini verdi Nobel'in birçok buluşları arasında sentetik lastik ve deri ile sun'î ipek önemlidir. Nobel, dinamit üretiminden elde ettiği geliri, İsveç Merkez Bankasına yatırarak, ölümünden beş sene sonra, insanlığa hizmeti dokunan buluşlar yapan kişilere her sene dağıtılması için vasiyet etti.
Nobel mükâfâtına lâyık olacak kişilerin tekliflerinin o senenin 1 Şubat gününe kadar ilgili komitelere ulaşması gereklidir. Son karar günü 15 Kasım'dır. Mükâfâtlar 10 Aralık'ta dağıtılır. Mükâfâtlar, kişiye olabileceği gibi bir gruba da olabilir. Mükâfâtı kabul etmeyenlerin mükâfât tutarları tekrar vakfa yatırılır.
Ülkelere göre Nobel ödülü dağılımı:
1901 yılından 1992 yılına kadar Nobel mükâfâtına lâyık görülenlerin mensup oldukları ülkeler ve aldıkları mükâfâtların toplamı şöyledir:
ÜLKE ÖDÜL SAYISI
Amerika Birleşik Devletleri.. ........... ....209
İngiltere..................... ........... ........... ......78
Almanya........ ........... ........... ........... ......64
Fransa............ ........... ........... ........... ......49
İsveç.............. ........... ........... ........... ......30
Sovyetler Birliği........ ........... ........... ......16
İsviçre ........... ........... ........... ........... ......15
İtalya.. ........... ........... ........... ........... ......12
Hollanda........ ........... ........... ........... ......12
Danimarka..... ........... ........... ........... ......10
Avusturya...... ........... ........... ........... ........9
Belçika........... ........... ........... ........... ........8
Norveç........... ........... ........... ........... ........8
Japonya.......... ........... ........... ........... ........7
İrlanda (Kuzey İrlanda ile)............... ........6
İspanya.................................. ........... ........6
Kanada...................... ........... ........... ........6
Arjantin..................... ........... ........... ........5
Avustralya................. ........... ........... ........5
Güney Afrika Cumhûriyeti... ........... ........5
Çek Cumhûriyeti....... ........... ........... ........4
Hindistan................... ........... ........... ........3
Polonya.......... ........... ........... ........... ........3
Macaristan..... ........... ........... ........... ........3
Şili...... ........... ........... ........... ........... ........2
Çin Halk Cumhûriyeti........... ........... ........2
Yunanitan.... ........... ........... ........... ........2
İsrail... ........... ........... ........... ........... ........2
Mısır... ........... ........... ........... ........... ........2
Finlandiya...... ....................... ........... ........2
Guatemala............................. ........... ........2
Meksika......... ........... ........... ........... ........2
Tabiyeti olmayan....... ........... ........... ........2
Portekiz..................... ........... ........... ........1
Pakistan..................... ........... ........... ........1
İzlanda........... ........... ........... ........... ........1
Yugoslavya.... ........... ........... ........... ........1
Kolombiya..... ........... ........... ........... ........1
K. Vietnam.... ........... ........... ........... ........1
Arnavutluk................ ........... ........... ........1
Bulgaristan................ ........... ........... ........1
Korsika.......... ........... ........... ........... ........1
Nijerya........... ........... ........... ........... ........1
Tibet... .......... .......... ........... ........... ........1
Birmanya....... ........... ........... ........... ........1
Trinidad......... ........... ........... ........... ........1
Nobel mükâfâtını kazanan kişilerin birçoğu özellikle Amerika Birleşik Devletlerinde olduğu gibi, yaşadıkları ve vatandaşı olarak görüldükleri ülkelerde doğmadılar. 1940-1943 yılları arasında Nobel mükâfâtları İkinci Dünya Savaşı sebebiyle dağıtılmadı. Ayrıca bâzı yıllarda bir takım dallarda kimseye mükâfât verilmedi. Şimdiye kadar dağıtılan barış mükâfâtlarının 14'ü milletlerarası kuruluşlara verildi.
Sabır; yüzünü ekşitmeden acıyı yudumlamaktır
