HEMŞİNLİLER

Dil-Tarih-Kültür

Ali GÜNDÜZ

Hemşin konusunda yapılmış en kapsamlı araştırmalardan biri durumunda olan kitap, Ali Gündüz tarafından yazılmış ve Ardanuç Kültür Yardımlaşma derneği tarafından yayınlanmıştır.

Birinci Bölüm'ünü tarihe ayırmış ve en eski tarihten günümüze kadar Bölgenin ve Hemşin'in tarihini özetleyerek 48 sayfaya sığdırmıştır.

İkinci Bölüm'de Hemşin adı ve Hemşinlilerin bölgeye gelişleri ele alınırken, Üçüncü Bölüm'de; Hemşinlilerin coğrafi yayılışları incelenmiştir.

Dördüncü Bölüm'de ise, Batı Hemşin Şivesi ve Doğu Hemşin Ağzı ayırımları ile dil konusu ele alınmıştır.

Beşinci Bölüm'de Kültüre yer verilmiş ve detaylı bilgiler sunulmuştur.

Son bölüm olan Altıncı Bölüm'de Hemşin konusunda yapılan diğer yayınlar ele alınmış, kısa da olsa maksatlı yayınlara gerekli cevaplar verilmiştir.

Özellikle, yazdıkları kitaplarda adeta Doğu Karadeniz'de hiç Türk yok demeye getiren ve bu bölgedeki en küçük kültür farklılığını etnik ayrıma yoran çevrelere karşı yayın eksiğini kapatmada önemli bir çalışmaya imza atılmıştır.

İsteme Adresi: Yüksel cad. 44/4 Kızılay - Ankara

Tel: 0-312-433 22 00 - 280 00 05 Gsm: 0 505 771 16 91

kitap ücreti 5 YTL (5 000 000 TL)

Tamam bende bir tane istiyorum Çok merak ettim neler yazılmış.

verdiğin bilgiler için teşekkürler RÜZGAR,
bende en kısa zamanda bu kitabı okumak istiyorum..
selamlar

KITAP BENIMDE ILGIMI CEKTI BURDA VARSA KISA ZAMANDA OKURUM.
UMARIM DIGERLERI GIBI BOS DEGILDIR.
YÖREMIZ ADINA PROFIL YAPMAK ISTEYENLER HAKKIYLA YAPSINLAR VEYA HIC YAPMASINLAR DAHA YARARLI OLUR DIYE DÜSÜNMEK ISTERKEN.

SELAMLAR

bugüne kadar hemşin hakkında yazılmış 3 kitap okudum. bu üçünün arasında en detaylı Ali Gündüz ün yazdığı kitap. herkeze tavsiye ederim. Bu arada Kuku abiye bu kitabı okumamda vesile olduğu için teşekkürler. kaldı bir kitap onuda en kısa sürede temin edecem inşallah

kitabı okuduk. güzel ; kaynaklı , açıklamalı yazılmış. bir de yazar ilgili bölümde şişmanoğlu sülalesinden bahsetmiş ki o araştırma işini iyi yaptığı anlamına geliyor. her hemşinlinin okuması gereken bir kitap.

TULUM:
Kırgız Türkleri de tulumu çalmaktadır. tulum kelimesi Divan-ı Lügat-it Türkte geçmektedir. Bu çalgıyı Ermeniler çalamaz ve horonuda bilmezler. Tulum Türkler eli ile İskoçyaya kadar gitmiştir. İsveç Gaydesi delilen çalgı tulumun ta kendisidir. Hemşinde tulum çalmak kayda vurmaktır. Gayda adı bu şekilde İskoçlara kadar ulaşmıştır. Tulum Filistinde de çalınmaktadır. Oraya göç eden Türkmenler eliyle taşınmıştır. Çepni Türklerinin Halep çevresinde taşındıkları bilinmektedir.

ÇAĞALA:
Cengiz Han ve oğulları döneminde badem bir takas aracı olarak kullanılmaktaydı. Çağala o dönemlerde acı bademe denmekteydi. Çağalada bölge dilinde mevcuttur.

KUKU:
Kuku kuşu yazın habercisidir.Kukunun öteceği günler yaşlılar sabahleyin çok erken kalkıp kuku ötmeden azda olsa birşeyler yerler. Aç karnına kukunun sesi duyulursa uğursuzluk sayılır.
Kuku gelir de öter
Mayısın onbeşinde
Gelir de bela olur.
Tarlacının başına

Ali GÜNDÜZ
HEMŞİNLİLER DİL-TARİH KÜLTÜR

Sayın Rüzgar'ın HEMŞİNLİLER adlı kitabı tanıtan yazısını yeni okudum şu an üye değil zannedersem ama kendisine çok teşekkür ederim yarın kitabı şipariş edeceğim. Çok şeyler öğreneceğimi düşünüyorum.

Hemşin adı üzerinde zannederim en güzel benzetmeyi komşuları olan Lazlar yapmaktadırlar. Lazlar Hemşinlilere “Sumeh” demektedirler. Sumeh, Lazcada üçok anlamındadır.
“Hemşinliler” eskilerin Köroğlu tipi aile dedikleri 20-30 kişilik ailelerden teşekkül etmişlerdir. Konakladıkları yörelerde güzel dosluklar kurmuşlardır. Yayla göçleri esnasında geleneksel bu çalgıları Tulum çalar bu dostları ile eğlenirler. Bu yüzden komşuları onlara birlikte şemlik içinde yaşayan anlamına gelen Hemşen adını vermişlerdir. Bu adı Azerbaycan’dan ( muhtemelen Hamedan’ı Azerbaycan olarak bilmektedirler) beri taşımaktadır.
Hemşinlilerin yakın ilişki içinde bulundukları yayla göçü yolları üzerinde bulunan Şavşat ve Ardanuç ilçelerinde de Hemşin değil “Hemşen Türkmeni” adıyla anılmaktadırlar.
Hemşinliler “Hemşin” adının birlik- dirlik içinde yaşayan kalabalık-şenlik insanlar olarak yorumlamaktadırlar. Ahıska Türkleri ise Hemşinlik değil Hemşenlik ifadesini kullanmakta ve dere boylarında ve orman içi açıklıklarda kalabalık yaşayan aileler için kullanmaktadırlar.
Bütün bu tanımlamalar Hemşin adının ister “birlikte hareket” eden, ister “dereköy” isterse “mezarlık, izbe yer, kale kalıntısı “anlamında kullanılsın Hemşin adının sanıldığı gibi tarihi bir şahsiyete değil, coğrafya veya sosyolojik bir terimi işaret ettiğini göstermektedir. Otonomistlerin üzerinde çalışması gereken esaslı bir araştırma konusudur. Şahsımın inancı ise Hemşinlilerin yaşamakta olduğu sosyal hayata uygun olarak birlikte yaşayan, birlik-dirlik içindeki kalabalık şenlik insanlar” ifadesidir. Doğu Türkistan’dan A madan’a oradan Ahıska bölgesi ve Karadeniz’e uzanan göç yollarında Hemşin adı vardır, Özü Hemşen’dir.

Hemşinlilerin Coğrafi Yayılışı
Türkiye’de ki Hemşinliler iki guruba ayrılmaktadırlar. Batı gurubu Hemşinliler Çamlıhemşin, Hemşin ve Rize’de; Büyükdere, Fırtına ve Piskale ve Abiviçe çayları boyunca, doğu grubu; Doğu Karadeniz’ doğusunda Hopa ve Kemalpaşa yöresinde yaşamaktadırlar. Rusya topraklarında kalan Hemşinliler ise Stalin döneminde Orta Asya içlerinde sürülmüşlerdir. Osmanlı Devletinin son döneminde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında batı bölgelerine yoğun bir göç yaşayan Hemşinlilerin Çarşamba, Fatsa,Terme,Ladik,Sümer,Sakarya Merkez, Karasu, Kocaali, Bolu’da Akçakoca ve sonradan il olan Düzce’de nüfus yoğunluğuna sahip köyler kurmuşlardır. Geçimlerini Hayvancılık ve gurbetçilikle sağlamaktadırlar.
Karadeniz Bölgesinde Lazlar deniz kıyılarındaki topraklara sahip olup,daha çok deniz ürünleri ile geçimlerini sağlarken komşuları Hemşinliler dağ köylerini tercih etmişlerdir.

Hemşinliler Dil Tarih Kültür
Ali GÜNDÜZ

Bence hemşinli demek bir kültürün oluşturduğu insanlar topluluğu demektir.Bizi biz yapan kültürmüz ve yaşadığımız doğadır.Tulumla ağlamak tulumla türkilerle kendinden geçmek başka alemlere gitmektir.Bir tabak çarhalada huzur bulmak demektir .Vatansever ve insancıl olmamızdır,bu ülkeye büyük değerler vermiş olmamzıdır.Kökenlerimiz ne olursa olsun Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmakdan ve türk milletinin bir ferdi olmakdan kıvanç duymaktır.. ırkımız konusunda kürt ,türk ,ermeni olmak sorun değil benim açımdan .sorun olan bazı şeylere alet olmamakdır .o bakımdan önemlidir.en azından Hemşinliler alet olmamalıdır . Bize yakışmaz

Bu göçler konuşunda benim bildiğim Çaneva köyünden Çingitoğlulardan Samsun Ladik'e,gene Samsun Çarşamba'ya Çamlıhemşin'den Şişmanoğullarından gelenler var.Samsunda yaşayanlar belki bilir meydanda ki dağıstanlı ve lüks karadenizin bilet satışı yapıldığı yere bakan adam kendi öyle şöyledi hemşinden gelmeyiz diye .Gene benim annemin sülalesi Çamlıhemşin Pogina köyünden Avadanoğlu ların bir kısmı ve Hemşin Çaneva köyünden babannemin sülalesi Çakıroğluları nın bir kısmı Artvin Murgula yerleşmişdir .